ქართული ისტორიული საბუთების კატალოგი

არზა მდივან იოანესი, ქალაქის მუჯალამის წესით დისგან ნაყიდი სახლისა და დუქნების, მდივან გორჯასპის მიერ წართმევის მცდელობაზე ოქმი ერეკლე II-ისა ქალაქის მელიქ ავეტიქას და ქეთხუდებისადმი, ქალაქის განწესების მიხედვით დავის გადაწყვეტის შესახებ

საუკუნე
XVIII
წელი
1778 წ. 26 თებერვალი
ტექსტის მატარებელი

ქაღალდი

ავთენტურობა
დედანი
დაცულობის ადგილი
საქართველოს ეროვნული არქივი, საისტორიო ცენტრალური არქივი.
შიფრი
1448/216
მასალა

ქაღალდი მოყვითალო, დაწერილი ყავისფერი მელნით

ფორმა
კოდექსი
კეფების/ფურცლების რაოდენობა
1
ზომები
419X165; რესტავრაციის შემდეგ: 412X175
დამწერლობის სახეობა
  • მხედრული
განკვეთილობა

წერტილი ადგილ ადგილ 

მდგომარეობა

მოღწეულია სრული სახით, რესტავრირებული

მითითებული თარიღი

ქორონიკონს უΩვ (1778), თებერვლის კვ (26)

ხელრთვა
ბეჭედი
შენიშვნა

1. V-ზე ახლავს  მელიქ ავეტიქას  მოხსენება მეფისადმი, გამოძიების შედეგად დუქნების და სახლის  მდივანი იოანესთვის მიკუთვნების შესახებ.

2. ახლავს დიდი ზომის ქანწილი შესრულებული ყავისფერი მელნით.

3. მუჯალამა - განწესება, კანონი.

4. ქალაქი - ,,მრავალი შენობა შუკა-ბაზრებითუღთ; მოზღუდული გალავნით. წოდება თფილის ქალაქისა". სიტყვა ქალაქში ყოველთვის იგულისხმებოდა თბილისი.

5. მდივანი (არაბ. - სახელმწიფო საბჭო, სამეფო კანცელარია) - საპატიო მოხელე, რომელიც სამეფო კარზე და სახელმწიფო დაწესებულებებში  ადგენდა სხვადასხვა სახის დოკუმენტებს; საამისოდ ის გადიოდა საგანგებო მომზადებას; მდივნისათვის აუცილებელ ძირითად მოთხოვნას წარმოადგენდა: დიდი განათლება, ენების ცოდნა და სამდივნო საქმეში დახელოვნება. ყველა მდივანი თანაბარი უფლებებით სარგებლობდნენ და ,,უხუცესი" არ ჰყავდათ. ქართლ-კახეთში ექვსი მდივანი ჰყოლიათ. ერეკლე II-ის დროს მათი რიცხვი ათამდე გაზრდილა. მდივანი არა მარტო ადგენდა საბუთებს, არამედ უშუალო მონაწილეობასაც ღებულობდა ამა თუ იმ ღონისძიების გატარებაში.  მდივნობა შემოსავლიანი და საპატიო სახელო იყო. მდივნობა მემკვიდრეობით გადადიოდა.

6. მელიქი  (არაბ.)  - ქალაქის მმართველი მოხელე, მოურავის ხელქვეითი,  ქალაქის თავი, რომელიც მოსამართლის ფუნქციებსაც ითავსებდა სამოქალაქო საკითხებში. ევალებოდა ქალაქში სისუფთავისა და წესრიგის დაცვა. ეს ტერმინი საქარათველოს სამოხელეო წყობილებაში  XVIს-ში შემოვიდა.

7. ქეთხუდი/ქეთხუდა (სპარს.) - პირველი მოქალაქე; პირველი ხარისხის ვაჭარი; სოფლის მამასახლისი; პატივცემული პირი.