ქართული ისტორიული საბუთების კატალოგი

არზა გოგია გერმანოზისშვილის, გამდელის მიერ ორი საკომლო მამულის უნებართვოდ გაყიდვის თაობაზე ოქმი ერეკლე II-ისა ეშიკაღასბაშ დიმიტრისადმი, ნასყიდობის წიგნებით მომჩივნების სასამართლოში მიყვანისა და საქმის სამართლიანად გარჩევის შესახებ

საუკუნე

XVIII

წელი

1775 წ. 2 მარტი

ტექსტის მატარებელი

ქაღალდი

ავთენტურობა

პირი

დაცულობის ადგილი

საქართველოს ეროვნული არქივი, საისტორიო ცენტრალური არქივი.

შიფრი

1753/55, გვ. 87ა

მასალა

ქაღალდი მონაცრისფერო, დაწერილი ლურჯი და წითელი მელნით.

ფორმა

კოდექსი

კეფების/ფურცლების რაოდენობა

დამწერლობის სახეობა

მხედრული

მდგომარეობა

მოღწეულია სრული სახით, კარგ მდგომარეობაში.

მითითებული თარიღი

ქორონიკონს უΩგ (1775), მარტის ბ (2).

ბეჭედი

შენიშვნა

1. საბუთი გადაწერილია გიორგი ბოჭორიძის მიერ 1930-1936 წწ.-ში.

2. დედნის აღწერა გიორგი ბოჭორიძის მიერ: ,, დედანი, 21x11, cm.. დაწერილი მოთეთრო ქაღალდზე, მხედრული ხელით. განკვეთილობის ნიშნად ადგილ-ადგილ ნახმარია თითო წერტილი", ხეც, დედანი Qd 788; პირი Hd 8429.

3. მინაწერი პირზე (გვ.99): ,,პირში ოქმი მოთავსებულია არზის თავში".

4. ეშიკაღასბაში (ოსმალ. ეშიკ - ზღურბლი. აღა - ბატონი, ბაში - თავი) – იგივე მანდატურთუხუცესი, მეფის კარზე წესრიგის მეთვალყურე საპოლიციო აპარატის მოხელე; მეფის კარის დაცვის უფროსი. ეშიკაღასბაშის მოვალეობაში შედიოდა სასამართლოს მიერ გამოტანილი განაჩენის სისრულეში მოყვანა. იასაულების გაგზავნა სამართლის აღსასრულებლად. ვახტანგ მეფის სამართლის წიგნის მიხედვით ეშიკაღასბაშს ევალებოდა გაფანტულიყმების მოგროვება და პატრონისთვის დაბრუნება. სამეფო ეშიკაღასბაშის გარდა იყო ორი სახის ეშიკაღასბაში: ხალვათხანის/ქარხნების (ორი) და არმის/სასახლის (ორი). ეშიკაღასბაში როგორც ტერმინი XVII ს-ში როსტომ მეფემ შემოიღო. ექვემდებარებოდნენ: ბოქაულთუხუცესი, ბოქაული, სოიბათიასაული, ყორიასაული, იასაული, მემანდარი, ყაფიჩი. ძირითადად სასახლის მოხელეებად ითვლებოდნენ, თუმცა ტერიტორიულ-ადმინისტრაციულ მოხელეებადაც (კახეთის, ქართლის) იყვნენ. ყველა სახის ეშიკაღასბაში საპოლიციო აპარატის მოხელეები არიან.