ქართული ისტორიული საბუთების კატალოგი

ბრძანება ერეკლე II-ისა ეშიკაღასბაშ ზაალისადმი, კათალოკოს ანტონ I-ის მიერ თირის მონასტრისთვის შეწირული ყმა-მამულის შეგროვების და მონასტრისთვის გადაცემის შესახებ

საუკუნე

XVIII

წელი

1774 წ. 10 დეკემბერი

ტექსტის მატარებელი

ქაღალდი

ავთენტურობა

დედანი

დაცულობის ადგილი

საქართველოს ეროვნული არქივი, საისტორიო ცენტრალური არქივი.

შიფრი

1448/211

ძველი სააღრიცხვო-საარქივო ნომერი

4, 9, 24, 27

მასალა

 ქაღალდი მოყვითალო, დაწერილი შავი მელნით

ფორმა

კოდექსი

კეფების/ფურცლების რაოდენობა

1

ზომები

443X162

დამწერლობის სახეობა

• მხედრული

განკვეთილობა

წერტილი ადგილ ადგილ

მდგომარეობა

მოღწეულია სრული სახით, რესტავრირებული

მითითებული თარიღი

ქორონიკონს უΩბ (1774),  ქრისტეშობის ი(დეკემბრის 10)

ხელრთვა

ბეჭედი

შენიშვნა

1. ექსცერპტი, ფ.1451/1-4, გვ.256v, თირის მონასტერი.

2. გვიანდელი მინაწერები V-ზე: ა.) ,,Приказ царя ираклиа тирскому монастирью;  ბ.)ქ. ,,განაჩენი ცხრა კომლი კაცისა“.

3. ეშიკაღასბაში (ოსმალ. ეშიკ - ზღურბლი.  აღა - ბატონი, ბაში - თავი)  – იგივე მანდატურთუხუცესი, მეფის კარზე წესრიგის მეთვალყურე საპოლიციო აპარატის მოხელე; მეფის კარის დაცვის უფროსი.   ეშიკაღასბაშის მოვალეობაში შედიოდა სასამართლოს მიერ გამოტანილი განაჩენის სისრულეში მოყვანა. იასაულების გაგზავნა სამართლის აღსასრულებლად. ვახტანგ მეფის სამართლის წიგნის მიხედვით ეშიკაღასბაშს ევალებოდა გაფანტულიყმების მოგროვება და პატრონისთვის დაბრუნება. სამეფო ეშიკაღასბაშის გარდა იყო ორი სახის ეშიკაღასბაში: ხალვათხანის/ქარხნების (ორი) და  არმის/სასახლის (ორი).   ეშიკაღასბაში როგორც ტერმინი XVII ს-ში როსტომ მეფემ შემოიღო. ექვემდებარებოდნენ: ბოქაულთუხუცესი, ბოქაული, სოიბათიასაული, ყორიასაული, იასაული, მემანდარი, ყაფიჩი.  ძირითადად სასახლის მოხელეებად ითვლებოდნენ, თუმცა ტერიტორიულ-ადმინისტრაციულ მოხელეებადაც (კახეთის, ქართლის) იყვნენ. ყველა სახის ეშიკაღასბაში საპოლიციო აპარატის მოხელეები არიან.