ქართული ისტორიული საბუთების კატალოგი

ოქმი ერეკლე II-ისა ოთარ ამილახვრისადმი, საამილახვროში ხალვათხანის ეშიკაღასბაშ რევაზ [ენდრონიკაშვილის] გაგზავნის, ერისთავებისგან ხიზნების წამოყვანის და მათი მუხრანში დასახლების შესახებ

საუკუნე
XVIII
წელი
1788 წ. 31 ოქტომბერი.
ტექსტის მატარებელი

ქაღალდი

ავთენტურობა
დედანი
დაცულობის ადგილი
საქართველოს ეროვნული არქივი, საისტორიო ცენტრალური არქივი.
შიფრი
1448/2488
ძველი სააღრიცხვო-საარქივო ნომერი
133
მასალა

ჭვირნიშნიანი ქაღალდი ღია მწვანე, შესრულებული შავი მელნით

ფორმა
კოდექსი
კეფების/ფურცლების რაოდენობა
1
ზომები
310X126; რესტავრირებული: 312X132
დამწერლობის სახეობა
  • მხედრული
მდგომარეობა

რესტავრირებული

მითითებული თარიღი

ქორონიკონს უოვ (1788), ღვინობისთვის ლა (ოქტომბრის 31) 

ხელრთვა
ბეჭედი
შენიშვნა

1. ეშიკაღასბაში (ოსმალ. ეშიკ - ზღურბლი.  აღა - ბატონი, ბაში - თავი)  – იგივე მანდატურთუხუცესი; მეფის კარზე წესრიგის მეთვალყურე საპოლიციო აპარატის მოხელე; მეფის კარის დაცვის უფროსი.   ეშიკაღასბაშის მოვალეობაში შედიოდა სასამართლოს მიერ გამოტანილი განაჩენის სისრულეში მოყვანა. იასაულების გაგზავნა სამართლის აღსასრულებლად. ვახტანგ მეფის სამართლის წიგნის მიხედვით ეშიკაღასბაშს ევალებოდა გაფანტული ყმების მოგროვება და პატრონისთვის დაბრუნება. სამეფო ეშიკაღასბაშის გარდა იყო ორი სახის ეშიკაღასბაში: ხალვათხანის (ქარხნებისა - ორი) და  არმის (სასახლის - ორი).   ეშიკაღასბაში როგორც ტერმინი XVII ს-ში როსტომ მეფემ შემოიღო. ექვემდებარებოდნენ: ბოქაულთუხუცესი, ბოქაული, სოიბათიასაული, ყორიასაული, იასაული, მემანდარი, ყაფიჩი.  ძირითადად სასახლის მოხელეებად ითვლებოდნენ, თუმცა ტერიტორიულ-ადმინისტრაციულ მოხელეებადაც (კახეთის, ქართლის) იყვნენ. ყველა სახის ეშიკაღასბაში საპოლიციო აპარატის მოხელეები არიან.

2. ეშიკაღასბაში ხალვათხანის -  თიხის ჭურჭლის ქარხნის ზედამხედველი და გადასახადების ამკრეფი.ყოფილა ორი ხალვათხანის ეშიკაღასბაში.

3. ხალვათხანა - ხელოსნების უბანი, სადაც ძირითადად თიხის ჭურჭელს ამზადებდნენ, თიხის ქარხანა.