ქართული ისტორიული საბუთების კატალოგი

წერილი ერეკლე II-ისა მდივანბეგ ნიკოლოზ [აბაშიძისადმი], მის მიერ სურამის ციხის დატოვებისა და გორში მეფის მიერ ბოძებულ მამულში დასახლების შესახებ

საუკუნე

XVIII

წელი

1785 წ. 6 აგვისტო

ტექსტის მატარებელი

ქაღალდი

ავთენტურობა

დედანი

დაცულობის ადგილი

საქართველოს ეროვნული არქივი, საისტორიო ცენტრალური არქივი.

შიფრი

1448/5556

ძველი სააღრიცხვო-საარქივო ნომერი

მასალა

ჭვირნიშნიანი ქაღალდი ყვითელი, შესრულებული შავი მელნით

ფორმა

კოდექსი

კეფების/ფურცლების რაოდენობა

ზომები

195X153; რესტავრირებული: 209X167

დამწერლობის სახეობა

მხედრული

განკვეთილობა

წერტილი ადგილ ადგილ

მდგომარეობა

რესტავრირებული

მითითებული თარიღი

ქორონიკონს უოგ (1785), აგვისტოს ვ (6)

ხელრთვა

ბეჭედი

შენიშვნა

1. მინაწერი r-ს ზედა აშიაზე ე. თაყაიშვილის ხელით: ,,საქ. სიძვ. III, N193“

2. მილახვარი - ამილახვრის (სარდლის) მოადგილე; სამხედრო უწყების მაღალი ჩინის მოხელე. მილახვრის თანამდებობა XVIII ს-ში შემოვიდა მეფე თეიმურაზ II-ის დროს. იგი საპატიო და გავლენიანი თანამდებობა იყო. მილახვარი სასამართლო საქმეების გარჩევაშიც იღებს მონაწილეობას და ზოგჯერ სამეურნეო ხასიათის ფუნქციაც ჰქონდა.

3. ჭვირნიშანი, წყლის ნიშანი, ფილიგრანი — გამჭვირვალე გამოსახულება — მოხატულობა ან ტექსტი ქაღალდზე, რომელიც ჩანს მხოლოდსინათლეზე გახედვისას; კეთდება ქაღალდის წარმოების პროცესში ქაღალდის სველ ტილოზეეგუტერის ან მრგვალბადიანიმანქანის ცილინდრების მეშვეობით. ჭვირნიშანი აღმოცენდა ევროპაში იმ პერიოდში, როდესაც ქაღალდის წარმოებამ სავაჭრო-სასაქონლო მნიშვნელობა მოიპოვა. პირველად იგი ქაღალდისიტალიურ ნაწარმზე გაჩნდა XIII ს-ისბოლოს. ამ ნიშნისმიხედვით ხდებოდა ხელოსნის შრომის ანაზღაურება. ევროპული წარმოების ქაღალდი ჭვირნიშნიანი იყო XIX ს-ისბოლომდე. ევროპულისაგან განსხვავებით, აღმოსავლური წარმოების ქაღალდს ჭვირნიშანი არ ჰქონია.

ქართული ტერმინი „ჭვირნიშანი“ ივანე ჯავახიშვილმა შემოიღო. ქართული ხელნაწერების ჭვირნიშნებს პირველმა ექვთიმე თაყაიშვილმა მიაქცია ყურადღება. ქართულ წერილობით ძეგლებში ჭვირნიშანი XIV ს-ისდამდეგიდანგვხვდება, ქაღალდი ვენეციიდან შემოჰქონდათ. XV-XVI სს-ისმიჯნაზე აღმოსავლური წარმოების ქაღალდი საქართველოში გაქრა და ევროპულიჭვირნიშნიანიქაღალდი გაბატონდა. თუ ძველადჭვირნიშანსსავაჭრო-სასაქონლო ღირებულება ჰქონდა, თანდათანობით მან შეიძინასამეცნიეროდა დამცავი დატვირთვა: ჭვირნიშნით არკვევენ ძველი ქაღალდის სადაურობას და ათარიღებენუთარიღო ძველ დოკუმენტაციასადა წიგნებს, ყალბისაგან ანსხვავებენ ნამდვილ ფულს, ფასიანქაღალდებს, საბუთებს, მარკებს და ა. შ. ზოგჯერ მისი დანიშნულებამხოლოდ ქაღალდის გალამაზებაც არის.